Modele systemów płatności mobilnych, a źródła pieniądza oraz mechanizmy rozrachunku transakcji

Dotychczas stosowana klasyfikacja płatności mobilnych zazwyczaj opierała się na wyodrębnieniu m.in.:

1) typu podmiotów biorących udział w procesie płatności (Polasik 2009), z wyróżnieniem m.in.:

• płatności person-to-person, czyli pomiędzy osobami fizycznymi (P2P),
• płatności consumer-to-business, czyli pomiędzy osobami fizycznymi a przedsiębiorstwami-akceptantami (C2B),
• płatności business-to-business, pomiędzy podmiotami gospodarczymi (B2B);

2) lokalizacji obu stron transakcji (Smart Card Alliance 2011):

• płatności lokalnych (proximity), gdzie płatnik i akceptant są fizycznie obecni w tym samym miejscu (np. w punkcie handlowym, POS),
• płatności zdalnych (remote), gdy kontakt pomiędzy płatnikiem i akceptantem jest zapośredniczony przez technologie telekomunikacyjne (np. internet);

3) typu podmiotu pełniącego funkcję operatora systemu (Ondrus, Pigneur 2006, Zmijewska, Lawrence, Steele 2004):

• płatności obsługiwanych przez podmioty bankowe,
• płatności obsługiwanych przez operatora telekomunikacyjnego,
• płatności obsługiwanych przez podmioty niebankowe;

4) użytych technologii (Innopay 2012, Amoroso, Magnier-Watanabe 2011), m.in.:

• płatności z użyciem Near Field Communication (NFC),
• płatności z użyciem kodów QR,
• płatności oparte na wiadomościach tekstowych SMS,
• płatności oparte na kanale USSD (Unstructured Suplementary Service Data),
• płatności z użyciem internetu;

5) kontekstu użycia urządzenia mobilnego (Hayashi 2012):

• płatności pomiędzy użytkownikami systemu,
• płatności w punkcie sprzedaży (POS), gdzie urządzenie może zostać użyte do zainicjowania płatności, przyjmowania płatności lub w obu rolach jednocześnie,
• płatności w e- i m-commerce.

Niezależnie od stosowanych technologii czy kontekstu transakcji dokonanie płatności wymaga wprowadzenia do systemu płynności, która później przekazywana jest pomiędzy jego użytkownikami. Rolę źródła pieniądza mogą odgrywać rachunki bankowe, rachunki przedpłacone (np. e-pieniądz software’owy), karty płatnicze lub konto abonenta u operatora telefonii komórkowej (MNO, mobile network operator). 

Typ źródła pieniądza może być istotnym kryterium podziału systemów płatności mobilnych – decyduje on m.in. o czasie dokonania rozrachunku i liczbie oraz rodzaju podmiotów biorących udział w procesie płatności.

W opracowaniu (Copernican Journal of Finance & Accounting - Michał Kisiel) proponuje podział modeli systemów m-płatności, opierający się na wyróżnieniu dominującego typu źródła pieniądza. Modelami

tymi są:

1) systemy oparte na rozrachunku za pośrednictwem MNO (direct carrier billing),

2) systemy oparte na przedpłaconym rachunku:

• zamknięte (closed loop),
• otwarte (open loop),

3) systemy oparte na rachunku bankowym,

4) systemy oparte na użyciu kart płatniczych (mobilne portfele kartowe),

5) systemy hybrydowe (korzystające z wielu źródeł płynności, cyfrowe portfele).

W dalszej części opracowania systemy te zostaną omówione bardziej szczegółowo.

Zapraszam do zapoznaniem się z opracowaniem oryginalnym w całości: